فضا جهان را متحد می‌کند

کمیته هماهنگی هفته جهانی فضا در ایران: سال ۱۳۳۶ با پرتاب ماهواره اسپوتنیک-۱ به خارج از جو زمین عصر فضا آغاز شد. چندی بعد مجمع عمومی سازمان ملل متحد را به پا داشت تا «کمیته‌‌ی امور استفاده صلح‌آمیز از فضا» را به همراه واحد کوچکی از کارشناسان برای مزایای استفاده فضا برای بشر و ایجاد همکاری‌های بین‌المللی تأسیس کند. در سال ۱۹۶۸، جامعه‌ بین‌المللی برای نخستین بار در کنفرانس سازمان ملل در اکتشاف و استفاده صلح‌آمیز از فضای‌ ماورای جو؛ یونی‌اِسپیس (UNISPACE) در وین گرد هم آمده‌اند. این کنفرانس کاربردها و فناوری فضایی را مورد بررسی قرار داد و خواستار افزایش همکاری بین‌المللی با تمرکز خاص به سود کشورهای در حال توسعه شد. پس از آن در سال ۱۹۸۲، یونی‌اسپیس ۲ به نگرانی‌هایی درباره چگونگی حفظ فضای ماورای جو برای اهداف صلح‌آمیز و جلوگیری از مسابقه تسلیحاتی در فضای بیرونی به عنوان شرایط ضروری برای اکتشاف صلح‌آمیز و استفاده از فضا پرداخت. این کنفرانس بر تقویت تعهد سازمان ملل متحد برای ترویج همکاری بین‌المللی تاکید کرد تا کشورهای در حال توسعه بتوانند از استفاده صلح‌آمیز از فناوری فضایی بهره‌مند شوند. در سومین کنفرانس یونی‌اسپیس با عنوان”هزاره فضایی”: اظهارنامه وین درباره فضا و توسعه انسانی به پایان رسید که شامل ۳۳ توصیه به عنوان عناصر استراتژی برای رسیدگی به چالش‌های جدید در فعالیت‌های ماورای جو است. خرداد ماه امسال، ۵۰ سال پس از یونی‌اسپیس ۱، پنجاهمین سالگرد نخستین کنفرانس سازمان ملل متحد در زمینه اکتشاف و استفاده صلح‌آمیز از فضای‌ ماورای جو موسوم به UNISPACE+50 با حضور مقامات فضایی کشورها، فعالان بخش خصوصی و مروجان علوم فضایی برگزار شد.

پیمان اصول حاکم بر فعالیت‌ کشورها از اکتشاف و استفاده صلح‌آمیز از فضا در مرداد 1347 در ویَن

امروزه همکاری‌های بین‌المللی رکن اصلی پیشرفت علم و صنعت هر کشور به حساب می‌آید. اگر نگاهی به ماموریت‌های فضایی گذشته و حال بیندازیم تعداد قابل‌توجهی از آنها با همکاری دانشمندان و مهندسان ملیت‌های مختلف و مشارکت سازمان‌های فضایی هر کشور به سرانجام رسیده است. یکی از برجسته‌ترین نمونه این همکاری‌ها پروژه ایستگاه فضایی بین‌المللی است که با مشارکت بیش از ۱۵ کشور ساخته می‌شود و بیش از ۲۰۰ فضانورد از ۱۷ ملیت تا به حال در آن زندگی کرده‌اند.

مضمون شعار امسال بهرمندی بشریت از مزایای فضا تا سال ۲۰۳۰ است. فضا و کاربردهای آن در زندگی روزمره ما در طول یک دهه گذشته بیش از پیش جریان داشته است. به گونه‌ای که بخش مهم و تاثیرگذاری از امور معیشتی و فناوری‌های مرتبط به آن از فناوری فضایی بهره گرفته و با وجود پیشرفت تکنولوژی و در دسترس‌تر بودن خدمات فضایی در آینده، کشور‌های پیشگام در سفرهای فضایی و کشورهای در حال توسعه باید استفاده از علوم و فناوری‌ فضایی برای توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی را بخشی از برنامه‌های آتی خود کنند.

سال گذشته، «کاوش جهان‌های جدید در فضا» به‌عنوان شعار هفته جهانی فضا انتخاب شده بود تا نقش کشف سیاراتِ زمین‌مانند و جستجوی حیات فرازمینی مورد توجه قرار بگیرد. در این سال، بیش از ۴۰۰۰ رویداد در ۸۰ کشور جهان برگزار شد که بیشتر رویدادها مربوط به کشورهایی بودنند که در پرواز و سفرهایی فضایی پیشگام نبودنند و بدین‌ترتیب سال 1396، بزرگ‌ترین جشن فضایی تاریخ برگزار شد. اگرچه شکست این رکورد در سال ۱۳۹۷ چندان دور از ذهن نیست.

امسال نیز همچون سال‌های گذشته کمیته هماهنگی هفته جهانی فضا در ایران زیر نظر مجمع هفته جهانی فضا (WSWA) با همکاری تیم ترویج علم ساروس – به‌عنوان پایگاه هماهنگی برنامه‌ها – و حمایت رسانه‌ای مجله دانشمند، خبرگزاری سیناپرس و انجمن نجوم ایران به برگزاری و هماهنگی هر چه بهتر رویدادها این هفته در ایران می‌پردازد.

برگزارکنندگان می‌توانند جهت ثبت برنامه خود به وب‌سایت رسمی هفته جهانی فضا مراجعه کرده و رویداد خود را در صفحه‌ی ایران در تقویم برگزاری برنامه‌ها اطلاع‌رسانی کنند. برای اطلاع‌رسانی از برنامه‌های شهر خود می‌توانید صفحه‌های اجتماعی هفته جهانی فضا در ایران را از اینجا دنبال کنید.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۹، ۴ تا ۱۰ اکتبر (۱۲ تا ۱۸ مهرماه) هرسال را به‌عنوان «هفته جهانی فضا» نام‌گذاری کرد. هدف از نام‌گذاری این هفته، ترویج دانش و فناوری فضایی در میان عموم مردم است. در طول این هفته، انجمن‌ها و مراکز فضایی در سراسر جهان در جهت آموزش و آگاهی بخشی برنامه‌های متعددی را برگزار می‌کنند که منجر به تشویق جوانان به این علم و همچنین ایجاد همکاری‌های بین‌المللی در جهت توسعه علوم فضایی می‌شود.